Loạt nguyên nhân gây thấp bé còi xương ở trẻ, liệu mẹ đã biết?

Còi xương là triệu chứng thường gặp ở trẻ từ 6 đến 36 tháng tuổi, tuy nhiên người lớn cũng có thể mắc bệnh nếu chế độ ăn thiếu chất. Đây là một bệnh dễ điều trị. Cần nhận biết sớm các triệu chứng của bệnh để có biện pháp xử lý ngay nhằm cải thiện bệnh, tránh những biến chứng đáng tiếc có thể gây dị tật suốt đời.  

Những điều mẹ cần biết về bệnh còi xương ở trẻ 

Bệnh còi xương là gì? 

Còi xương là một tình trạng do thiếu hụt vitamin D, canxi hoặc photphat, dẫn đến xương bị mềm và yếu. Vitamin D kích thích hấp thu canxi và photphat ở ruột, làm tăng huy động canxi vào xương và tái hấp thu canxi ở ống lượn xa. Kết quả là nồng độ photphat và canxi trong huyết thanh được duy trì ở mức siêu bão hòa, rất cần thiết cho quá trình canxi hóa xương. Sự thiếu hụt các chất này sẽ làm giảm hàm lượng canxi và photphat trong máu, đồng thời cơ thể sản xuất ra các hormone giải phóng canxi và photphat từ xương, có thể gây ra bệnh tật và làm mềm xương.

 Các triệu chứng của xương khớp ở trẻ còi xương thường gặp 

• Đau và yếu ở xương cánh tay, chân, xương chậu và cột sống 
• Suy nhược, suy nhược và tình trạng này càng trầm trọng hơn mà không cần điều trị.
• Răng mọc lệch, trẻ mọc răng chậm, cấu trúc răng bị khiếm khuyết, lỗ men, dễ bị sâu răng.
• Trẻ chậm lớn, chậm lớn xương dễ vỡ.
• Thường bị chuột rút.
• Tầm vóc ngắn (người lớn dưới 1,52 m).
• Các bất thường về xương như hộp sọ có hình dạng bất thường, chân vòng kiềng, chuỗi xương sườn của bệnh tật, xương lồng ngực trước, dị dạng xương chậu, dị dạng cột sống (cong bất thường, cột sống cong, gù vẹo). 
• Còi xương không chỉ gây đau nhức mà còn gây yếu xương, nhuyễn xương, dị dạng xương, gãy xương và răng. Nếu không được điều trị, còi xương có thể gây ra dị tật vĩnh viễn và đau xương mãn tính. 

Các biến chứng có thể xảy ra của bệnh còi xương 

Nếu tình trạng còi xương đến trong khi trẻ vẫn đang lớn mà không được khắc phục, các biến dạng xương, đau xương mãn tính, giòn xương có thể tồn tại mãi mãi và khiến trẻ nhỏ đi. Khi được điều trị sớm khi còn nhỏ, các biến dạng xương thường  cải thiện hoặc biến mất theo thời gian.

Nguyên nhân gây bệnh còi xương ở trẻ

Nguyên nhân dẫn đến còi xương

Còi xương xảy ra khi thiếu hụt vitamin D, calcium và phosphate. 

Vitamin D được hấp thu từ thức ăn hoặc được sản xuất bởi da khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Calci và phosphat có thể được bổ sung trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày.

Khi nào trẻ có nguy cơ mắc phải còi xương?

• Trẻ em có chế độ ăn uống không đủ bổ sung vitamin D, calci, phosphate (không uống sữa hoặc các sản phẩm từ sữa và rau xanh kết hợp với ăn dặm thô – chay thường xuyên
• Trẻ nhiễm toan ống thận, rối loạn thận khiến thận không giữ được phosphat.
• Người rối loạn chức năng gan (do không thể chuyển đổi vitamin D sang dạng hoạt động).

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc còi xương

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc còi xương, bao gồm:

• Trẻ em ít tiếp xúc với ánh nắng thiếu hoặc hấp thụ không đủ lượng Vitamin D
• Trẻ sơ sinh bú mẹ có thể thiếu vitamin D do sữa mẹ không đủ cung cấp
• Trẻ sinh ra từ mẹ bị thiếu hụt vitamin D trong thời kỳ mang thai, trẻ sinh non.
• Trẻ em thời kỳ tăng trưởng nhanh (cần lượng lớn calci, phosphate). Bệnh thường gặp ở trẻ từ 6 – 36 tháng tuổi.
• Không dung nạp lactose do di truyền
• Khó tiêu, giảm khả năng hấp thụ chất béo khiến cơ thể khó hấp thu vitamin D.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị

1. Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán còi xương ở trẻ

Bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về các triệu chứng, đặc trưng là đau nhức ở xương nhưng không đau ở khớp hoặc cơ. Sau đó có thể thực hiện các xét nghiệm sau để chẩn đoán chính xác hơn, ví dụ như:

• Xét nghiệm khí máu động mạch.
• Xét nghiệm máu (nồng độ calci và phospho huyết thanh, ALP, hormone tuyến cận giáp PTH).
• Xét nghiệm nước tiểu (calci niệu).
• Sinh thiết xương hiếm gặp dị dạng 
• Chụp X quang xương để phát hiện các dị tật về xương (nếu có).

2. Phương pháp điều trị còi xương hiệu quả

Tùy vào thể trạng của trẻ và mức độ nghiêm trọng của bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và áp dụng những phương pháp điều trị phù hợp. 

Bổ sung vitamin D, calci, phospho qua thức ăn hoặc dạng viên uống theo liều chỉ định của bác sĩ.

Khuyên bệnh nhân tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Trường hợp thiếu vitamin D do vấn đề chuyển hóa, có thể sử dụng thuốc bổ sung vitamin D3.

Nếu có 43 biến dạng xương, có thể cần sử dụng đến các nẹp cố định xương, trường hợp nặng có thể cần phải phẫu thuật chỉnh xương.

3. Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa bạn có biết

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của còi xương

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị. 
• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Tham gia các hoạt động ngoài trời để cơ thể được hấp thu vitamin D từ ánh nắng khoảng 8 – 9 giờ sáng.

Chế độ dinh dưỡng: Sử dụng các thực phẩm giàu vitamin D, canxi, photpho (thường có trong cá béo, sữa, trứng, ngũ cốc, rau xanh…).

4. Phương pháp phòng ngừa còi xương hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, cha mẹ có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Cung cấp đủ vitamin D, calci, phospho trong chế độ ăn hàng ngày. Giáo dục cha mẹ về các yếu tố nguy cơ và cách phòng chống. Giáo dục cách nuôi con hợp lý, chọn thực phẩm giàu canxi, vitamin D.
• Tắm nắng hàng ngày có thể tiến hành từ tuần thứ 2 sau đẻ, chế độ ăn đủ vitamin D, canxi.
• Bổ sung vitamin D: Uống vitamin D, liều 400UI/ngày từ tháng thứ hai cho những trẻ được bú mẹ hoàn toàn do sữa mẹ hàm lượng vitamin D thấp, trẻ đẻ non, suy dinh dưỡng thai, trẻ phát triển nhanh, không có điều kiện tắm nắng, trẻ >1 tuổi nên bổ sung vitamin D liều 600UI/ngày. Vitamin D3 Cholecalciferol (D3), dễ hấp thu hơn vitamin D2 Ergocalciferol (D2).

Bổ sung Vitamin D3 và các khoáng chất 

Sử dụng TPBS Vitamin D3 K2 DHA của Dekabon sản phẩm độc quyền chính hãng từ Na Uy

Sản phẩm duy nhất trên thị trường được Bộ Y Tế cấp phép và chứng nhận có thành phần D3K2 kèm DHA

Sản phẩm được kê đơn tại Bệnh Viện Nhi, Bệnh viện Phụ sản cho các bé. Đây chính là giải pháp của hàng triệu bà mẹ thoát cảnh con khóc đêm, có nguy cơ còi xương và thấp lùn.

– Bổ sung Dekabon chứa Vitamin D3, K2 và DHA mỗi ngày cho bé, tối ngủ êm, xương răng chắc khỏe.

– Dekabon D3K2DHA tinh khiết không gây tác dụng cho bé. An toàn cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Mua ngay: