1. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị táo bón khi uống sữa công thức

Trẻ nhỏ chưa thể diễn đạt bằng lời khi gặp vấn đề về tiêu hóa, vì vậy mẹ cần quan sát các dấu hiệu bất thường để nhận biết sớm tình trạng táo bón. Nếu thấy bé có các biểu hiện dưới đây, rất có thể bé đang bị táo bón và cần sự can thiệp kịp thời.

Tần suất đi tiêu ít hơn bình thường

Tần suất đi tiêu của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng. Trẻ bú mẹ thường đi tiêu từ 2-5 lần/ngày, trong khi trẻ uống sữa công thức có thể chỉ đi tiêu 1-2 lần/ngày. Tuy nhiên, nếu bé đi tiêu ít hơn 3 lần/tuần hoặc không đi tiêu trong nhiều ngày liên tiếp, có thể bé đã bị táo bón.

Phân cứng, vón cục

Một trong những dấu hiệu đặc trưng của táo bón là phân cứng, vón thành từng viên nhỏ như phân dê. So với phân mềm, vàng sệt của trẻ bú mẹ, phân của trẻ táo bón thường có màu sẫm hơn, khô hơn và khó đi ra ngoài. Điều này khiến bé cảm thấy đau đớn khi đi tiêu, làm bé sợ đi ngoài và có xu hướng nhịn đi tiêu.

Bé rặn đỏ mặt, khóc quấy khi đi tiêu

Khi bị táo bón, bé phải rặn nhiều mới có thể đẩy phân ra ngoài. Nhiều bé rặn đỏ mặt, gồng cứng người, thậm chí khóc thét vì đau rát hậu môn. Nếu tình trạng này kéo dài, bé có thể hình thành tâm lý sợ hãi mỗi khi đi tiêu, làm cho táo bón trở nên nghiêm trọng hơn.

Bụng căng chướng, đầy hơi

Táo bón khiến chất thải bị ứ đọng trong ruột, tạo ra khí dư thừa làm bụng bé bị căng cứng, đầy hơi và khó chịu. Bé có thể quấy khóc nhiều hơn, ngủ không sâu giấc, dễ cáu gắt do cảm giác bứt rứt trong bụng.

Chán ăn, bỏ bú

Hệ tiêu hóa hoạt động kém làm bé cảm thấy đầy bụng, không muốn ăn hoặc bú sữa. Bé có thể ăn ít hơn bình thường, thậm chí bỏ bú nếu tình trạng táo bón kéo dài. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển và tăng trưởng của bé, làm mẹ càng thêm lo lắng.

2. Nguyên nhân khiến trẻ bị táo bón khi uống sữa công thức

Táo bón ở trẻ uống sữa công thức có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc xác định đúng nguyên nhân giúp mẹ tìm ra giải pháp phù hợp để cải thiện tình trạng của bé một cách hiệu quả.

2.1. Thành phần đạm trong sữa công thức khó tiêu hóa

Sữa công thức có thành phần dinh dưỡng khác biệt so với sữa mẹ, đặc biệt là tỷ lệ đạm. Hầu hết sữa công thức chứa nhiều đạm casein hơn whey – trong khi đạm whey dễ tiêu hóa, đạm casein lại khó phân hủy hơn, dễ kết tủa trong dạ dày và làm phân cứng hơn. Nếu bé uống loại sữa có hàm lượng casein cao, nguy cơ bị táo bón sẽ lớn hơn.

2.2. Pha sữa không đúng tỷ lệ

Nhiều mẹ có thói quen pha sữa đặc hơn so với hướng dẫn của nhà sản xuất, nghĩ rằng như vậy sẽ giúp bé no lâu hơn và hấp thụ nhiều dinh dưỡng hơn. Tuy nhiên, sữa đặc sẽ khiến bé thiếu nước, làm phân khô cứng, khó đi ngoài. Ngược lại, nếu pha sữa quá loãng, bé sẽ không nhận đủ dinh dưỡng cần thiết.

2.3. Thiếu nước

Trẻ uống sữa công thức cần bổ sung nước nhiều hơn so với trẻ bú mẹ, nhưng nhiều mẹ chưa chú ý đến điều này. Khi không được cung cấp đủ nước, phân sẽ trở nên khô cứng, gây khó khăn trong việc đào thải. Đặc biệt, vào những ngày trời nóng hoặc khi bé bị sốt, nhu cầu nước của bé sẽ tăng cao hơn nữa.

2.4. Sữa không phù hợp với hệ tiêu hóa của bé

Mỗi bé có một cơ địa khác nhau, vì vậy có những loại sữa phù hợp với bé này nhưng lại không phù hợp với bé khác. Một số bé có hệ tiêu hóa nhạy cảm, không dung nạp lactose hoặc dị ứng protein sữa bò, có thể gặp khó khăn trong việc tiêu hóa sữa công thức, dẫn đến táo bón và đầy hơi.

3. Cách khắc phục tình trạng trẻ bị táo bón khi uống sữa công thức

3.1. Chọn sữa công thức dễ tiêu hóa, giúp nhuận tràng

Khi bé bị táo bón, mẹ nên lựa chọn sữa công thức có tỷ lệ đạm whey cao hơn đạm casein, vì đạm whey dễ tiêu hóa hơn. Ngoài ra, mẹ nên ưu tiên các loại sữa có bổ sung chất xơ GOS, FOS hoặc HMO giúp tăng cường lợi khuẩn đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

3.2. Pha sữa đúng tỷ lệ

Mẹ cần tuân thủ hướng dẫn pha sữa của nhà sản xuất, tránh pha đặc hơn hoặc loãng hơn so với khuyến nghị. Dùng nước ở nhiệt độ phù hợp giúp hòa tan sữa tốt hơn, tránh vón cục, giúp bé dễ hấp thu. Mẹ hãy sử dụng nước ở nhiệt độ phù hợp (khoảng 40-50°C) để đảm bảo sữa tan đều và dễ tiêu hóa.

3.3. Bổ sung thêm nước cho bé

• Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi: Nếu bé uống sữa công thức hoàn toàn, mẹ có thể cho bé uống thêm một ít nước (10-30ml/ngày) để hỗ trợ tiêu hóa.
• Đối với trẻ trên 6 tháng tuổi: Khi bé bắt đầu ăn dặm, mẹ có thể bổ sung nước bằng cách cho bé uống nước lọc, nước ép trái cây pha loãng hoặc ăn các loại trái cây mềm như chuối, đu đủ.

3.4. Massage bụng và cho bé vận động

Massage bụng nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ giúp kích thích nhu động ruột, hỗ trợ bé đi tiêu dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, mẹ có thể giúp bé vận động bằng cách tập cho bé đạp chân, nằm sấp hoặc tập những động tác nhẹ nhàng để kích thích tiêu hóa.

3.5. Điều chỉnh chế độ ăn của mẹ (nếu bé bú sữa mẹ kết hợp)

Nếu bé vừa bú mẹ vừa uống sữa công thức, mẹ cũng cần điều chỉnh chế độ ăn để giúp bé tiêu hóa tốt hơn. Mẹ nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống đủ nước để tăng cường chất xơ và hạn chế các thực phẩm gây táo bón như đồ chiên rán, đồ ăn chế biến sẵn.

3.6. Kiên nhẫn theo dõi và đổi sữa nếu cần

Nếu sau khi đã thử các biện pháp trên mà bé vẫn bị táo bón kéo dài, mẹ có thể cân nhắc đổi sang loại sữa khác phù hợp hơn. Khi đổi sữa, mẹ cần theo dõi phản ứng của bé trong ít nhất 1-2 tuần để xem bé có thích nghi tốt hơn không.

4. Khi nào mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ?

Mặc dù táo bón do sữa công thức thường có thể cải thiện tại nhà, nhưng trong một số trường hợp, mẹ cần đưa bé đến bác sĩ nếu:

• Bé bị táo bón kéo dài trên 7 ngày và không có dấu hiệu cải thiện.
• Bé đi ngoài có lẫn máu, phân đen hoặc có mùi bất thường.
• Bé bỏ bú, quấy khóc dữ dội, có dấu hiệu đau bụng nghiêm trọng.
• Bé bị sụt cân hoặc không tăng cân trong thời gian dài.

Bác sĩ sẽ kiểm tra nguyên nhân chính xác và có hướng điều trị phù hợp để giúp bé nhanh chóng cải thiện tình trạng táo bón.

Táo bón do sữa công thức là tình trạng khá phổ biến ở trẻ nhỏ nhưng hoàn toàn có thể khắc phục nếu mẹ hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng đúng biện pháp. Lựa chọn sữa phù hợp, pha sữa đúng cách, bổ sung đủ nước và giúp bé vận động thường xuyên sẽ giúp bé tiêu hóa tốt hơn, tránh táo bón. Nếu tình trạng kéo dài, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng xử lý kịp thời.

Tìm hiểu thêm về các loại sữa công thức phù hợp giúp bé tiêu hóa khỏe mạnh tại Dekabon!